“MWEPỤ” N’ỤTỌASỤSỤ NNWOGHARỊ

Abstract

Ụmịedemede Nchọcha a nke isiokwu ya bụ “Mwepụ n’ỤtọasụsụNnwogharị” lebanyere anya n’ọnọdụ mwepụ dịka otu n’ime agba mgbanwe n’ahịrịokwu Igbo ga. Mwepụ bụ mgbanwe n’ụtọasụsụ nke na- eme ka okwu dịbu n’agba ala pụọ ma mee ka ọ ghara ịpụta ihe n’agba elu ahịrịokwu ahụ. Atụmwepụn’ụtọasụsụ nnwogharị gụnyere: ntimiwu, mbugharị nnara na orite na kwa mwepụ site n’oyiyi. Nchọcha a bu n’uche ịchọpụta ụdị mwepụ dị iche iche e nwere n’ụtọasụsụ Igbo na kwa ọnọdụ ha n’ebe ụtọasụsụ Igbo dị. Nchọcha a gbara mbọ iji ọmụmaatụ doro anya zipụta ụdị mwepụ atọ ndị ahụ dị iche iche n’ahịrịokwu Igbo ga, ma lebakwaa anya na nkebiahịrị kenkọwa ma kọwaa ụdị ya abụọndị bụ ahịrịisi na ahịrịnkwọ. Nchọcha a nwetara ngwa nchọcha ya site n’edemede nchọpụta dị iche iche ndị odeederela. Nchọcha a chọpụtara n’ezie na e nwere ụdị mwepụ atọ kpọmkwem n’ụtọasụsụ nnwogha Igbo. N’ikpeazụ, nchọcha a site na nchọpụta ya kwenyere na ụmụ akwụkwọ ngalaba sayensị asụsụ ga-esite na ya mata ihe omimi banyere mwepụ na kwa ọnọdụ ya n’ebe ụtọasụsụnnwogharị dị.A tụziri aro ka ndị nchọcha n’ọdịniihu lebanyekwuo anya n’isiokwu nchọcha a iji chọpụta ihe ndị ọzọ nchọcha a achọpụtaghị banyere isiokwu a